Huidkanker in de bruine huid - bestaat dat?

Huidkanker kent geen huidskleur – herken de signalen

Het is eerder regel dan uitzondering dat huidkanker en vele andere (huid)aandoeningen bij mensen met een niet- westerse etnische achtergrond, met name met een Afrikaanse achtergrond of uit de Afrikaanse diaspora, niet op de juiste manier en tijdig worden gediagnosticeerd.

Huidkanker in de gekleurde huid. Is dat mogelijk?

Dat kan toch helemaal niet? Werd lange tijd gedacht. Even buiten beschouwing gelaten dat hij voor de helft Afrikaans (Jamaicaans) en Europees (Duits) bloed door zijn aderen had stromen. Bob was niet de eerste persoon van kleur die huidkanker heeft gehad, maar wel de meest bekende persoon.

Het is eerder regel dan uitzondering dat huidkanker en vele andere (huid)aandoeningen bij mensen met een niet- westerse etnische achtergrond, met name met een Afrikaanse achtergrond of uit de Afrikaanse diaspora, niet op de juiste manier en tijdig worden gediagnosticeerd.

De beredenering van medici voor een te late diagnose of de verkeerde diagnose:

  • bijna altijd volledig neergelegd wordt bij de drager zelf (zie onderstaand overzicht)

  • de cliënt niet op tijd 'professionele hulp' heeft gezocht

  • de klachten te vaag zijn

  • of dat de klachten niet 'ernstig' genoeg zijn voor nader onderzoek                                                                                 

Geschreven: 2019 - bijgewerkt 2025 Geschreven door Saskia Pinas - huidtherapeut & schoonheidsspecialist

Highlights huidkanker in de bruine huid

  • Een onderbelicht onderwerp binnen en buiten de Afrikaanse en Afrikaanse diaspora communities: Huidkanker bij eumelaninerijke bevolkingspopulatie.

  • Aan de hand van het verhaal van Bob Marley – die overleed aan een vorm van huidkanker – wordt duidelijk dat ook de gekleurde huid kwetsbaar is.

  • In dit blog bespreekt huidtherapeut Saskia Pinas, waarom huidkanker bij mensen van kleur vaak te laat worden ontdekt, welke vormen van huidkanker vaker voorkomen (zoals acraal lentigineus melanoom (ALM)), unmc.edu.

  • Hoe systemische medische vooroordelen bijdragen aan misdiagnose.

  • Lezers krijgen praktische tips voor zelfonderzoek, vroege signalering en het doorbreken van misvattingen binnen de eigen gemeenschap.

Westerse medische vooroordelen en de gevolgen daarvan voor mensen van kleur

Dit is maar een deel van de realiteit. De vooroordelen binnen de westerse medische geneeskunde (gaat terug naar de periode van voor en tijdens de Trans-Atlantische slavernijperiode), de farmaceutische industrie, het bewust en onbewust instand houden van achterhaalde en minimalistisch onderbouwde medische theorieën, eenzijdige en onvolledige informatie voorziening, de rol die artsen hierin spelen, het ongetrainde oog van de arts zelf, worden buiten beschouwing gelaten.

In het geval van huidkanker is dat duidelijk terug te zien in de ver gevorderde gevallen en hoge sterfte cijfers, terwijl de incidentie van huidkanker het laagst is onder mensen uit de eerder genoemde doelgroep.

Klachten van pijn, ongemak, onderbuik gevoel, eigen waarnemingen door de patiënt zelf worden afgedaan als niet ernstig genoeg of kijk het nog maar even aan. Of neem een 'paracetamolletje', het wonderpilletje van artsen als antwoord op klachten van pijn en ongemak. Doorvragen, kennis hebben van de etnische en medische achtergrond van de patiënt/ cliënt is er niet bij.

Maar hier later meer over. De allereerste keer dat ik in aanraking kwam met een vorm van huidkanker was tijdens mijn 2e jaar stage als verpleegkundige in het voormalige Dijkzigt, tegenwoordig het Erasmus Medisch Centrum (EMC). Een oudere Nederlandse vrouwelijke patiënte, ik schat haar in de 70 had een grote donkere vlek op haar rechter onderbeen zitten.

Ik was gefascineerd. Ik vroeg de patiënt ernaar en zij gaf aan dat het om een melanoom ging. Ik vond het reuze interessant om als 20- jarige zoiets tegen te komen. Op die leeftijd wist ik weinig over huidkanker, buiten dat alleen 'witte' mensen huidkanker kregen. Tijdens mijn opleiding Huidtherapie. Verdiepte ik mij meer in huidaandoeningen gerelateerd aan donkere mensen.

Over huidkanker in de donkere huid werd toen nog geschreven dat dat niet voorkwam. Dat was dus verre van de waarheid. Het percentage van donkere mensen die huidkanker ontwikkeld was nog geen 2% vergeleken met witte mensen bij wie het percentage boven de 70% lag.

Maar het overlijdenspercentage daarentegen was onder de Foundational Black American (FBA) 65% en onder de witte bevolking van de Verenigde Staten 92%. Een immens groot verschil. Er zijn enkele verklaringen ervoor.

Pigmentverkleuring onder de grote teennagel. Kan een teken zijn van een melanoom in de bruine huid.

Melanoom onder de grote teen in de bruine huid

Afrikaans of Afrikaanse diaspora

  • Gebrek aan zelfonderzoek

  • Het beperkte gebruik van SPF alsof het de beste oplossing is voor het voorkomen van huidkanker.

    Wetende dat huidkanker bij mensen uit de Afrikaanse diaspora en met een Afrikaanse achtergrond, niet op de zelfde lichaamslocaties voorkomt als bij Westerlingen uit Noordelijke regio's in de wereld.

  • Slechte persoonlijke verzorging

  • Niet regelmatig en tijdig een bezoek brengen aan de huisarts

  • Economische status (laag inkomen)

  • Laag opleidingsniveau

  • Slechte voeding

  • Volgen de voorlichtingsadviezen niet op (de adviezen zijn vooral en volledig gericht op de witte populatie)

Kaukasisch

  • Het hoge opleidingsniveau (eerder serieus genomen worden, omdat ze zich beter kunnen verwoorden?)

  • Economische status (hoog inkomen, meer verdienen, vaker op reis naar zonnige oorden)

  • Betere voeding

  • Vaker een bezoek brengen aan de huisarts voor de kleinste pijntjes en veranderingen in de gezondheid

  • Betere persoonlijke verzorging

  • Vaker een SPF gebruiken

  • Vaker en uitgebreider aan zelfonderzoek doen

  • Volgen de voorlichtingsadviezen beter op

Ik raakte gefascineerd door huidkanker

Maar hier later meer over. De allereerste keer dat ik in aanraking kwam met een vorm van huidkanker was tijdens mijn 2e jaar stage als verpleegkundige in het voormalige Dijkzigt, tegenwoordig het Erasmus Medisch Centrum (EMC). Een oudere Nederlandse vrouwelijke patiënte, ik schat haar in de 70 had een grote donkere vlek op haar rechter onderbeen zitten.

Ik was gefascineerd geraakt. Ik vroeg de patiënt ernaar en zij gaf aan dat het om een melanoom ging. Ik vond het reuze interessant om als 20- jarige zoiets tegen te komen.

Op die leeftijd wist ik weinig over huidkanker, buiten dat alleen 'witte' mensen huidkanker kregen. Tijdens mijn opleiding Huidtherapie. Verdiepte ik mij meer in huidaandoeningen gerelateerd aan donkere mensen.

Over huidkanker in de donkere huid werd toen nog geschreven dat dat niet voorkwam. Dat was dus verre van de waarheid. Het percentage van donkere mensen die huidkanker ontwikkeld was nog geen 2% vergeleken met witte mensen bij wie het percentage boven de 70% lag.

Maar het overlijdenspercentage daarentegen was onder de Foundational Black American (FBA) 65% en onder de witte bevolking van de Verenigde Staten 92%. Een immens groot verschil. Er zijn enkele verklaringen ervoor.

Example image

Een gezonde nagel in de donkerbruine huid

 ' ..borstkanker manifesteert zich circa 21 jaar eerder, rond het 46ste levensjaar, bij donkere vrouwen dan bij witte vrouwen. Bij witte vrouwen' is dat rond hun 67ste levensjaar'
Vrouwelijke donkere arts onderzoekt de huid van de rug bij een donkere man.

Huidkanker in de gekleurde huid

Er wordt vaak gedacht dat een donkere huid immuun is voor huidkanker. Bob Marley’s verhaal bewijst het tegendeel. Hij overleed op 36-jarige leeftijd aan een melanoom onder zijn teennagel people.com – een type dat vaker voorkomt bij mensen van kleur.

Zoals ik al eerder schreef had ik niet eerder een Melanoom gezien, laat staan van gehoord. Nieuwsgierig dat ik was, ging ik op onderzoek uit. Reuze interessant vond ik de materie die ik tegen kwam. Dit was meteen ook het omslagpunt, ik was verkocht. De huid sprak mij meer aan dan verpleegkunde. It is, what it is! 😏

Ik maakte een carrière switch, ik begon aan mijn studie huidtherapie aan de hogeschool Utrecht. Tijdens één van mijn stages kwam ik een artikel tegen over borstkanker bij donkere vrouwen, in het medische blad voor zorgprofessionals Nu ‘91. 

Huidkanker in de donkere huid? Komt dat voor ja, minder vaak dan je denkt, maar nog altijd levensgevaarlijk als je de tekenen van huidkanker niet herkend. Check de checklijst waar je op moet letten.
Huidkanker in de gekleurde huid

Een nagel die verkleurd, kan een eerste aanwijzing zijn

Huidkanker is een proces die zich langzaam ontwikkeld. Je krijgt het niet van de ene op de andere dag.

Waar moet je als persoon met een bruine huid op letten? Jij kent je huid en je lichaam het allerbeste, niemand kan je daarin overtreffen.

Met de Self Love and Self Care checklist, kun je een begin maken om veranderingen bij jezelf of andere familieleden te leren herkennen en sneller te anticiperen op 'niet- pluis' veranderingen.

Wat is hier aan de hand?

Een oorzaak van de vroege manifestatie is bij de onderzoekers niet bekend. In 2018 wederom uit de UK kwam daar een antwoord op van mogelijke oorzaken.

Bekijk hier naast de YouTube uitzending over schadelijke ingrediënten in haarverzorgingsproducten voor black hair.

Voor de vrouwen die overwegen natural te gaan, kan dit misschien de laatste push geven om de stap te zetten of een bewuste keuze te maken voor meer natuurlijke haarverzorgingsproducten te kiezen voor 'black hair'.

Advies:

  • Leer jezelf aan de ingrediëntenlijst te ontcijferen

  • Selecteer je kapper niet alleen op basis van styling, maar ook op kennis van ingrediënten, huid en haarproblemen

'Grondleggers, wetenschappers, hobbyisten of doodgewone ra(s)cisten?'
Als je gut feeling zich laat gelden, vertrouw daarop!'

De 'witte standaard' in de gezondheidszorg

Als ik het internet afstruin en dergelijke artikelen, YouTube filmpjes zoals hierboven tegenkom. Vraag ik mij toch iedere keer af, waarom er nog steeds vandaag de dag zo weinig aandacht is voor etnische groepen, die niet tot de 'Kaukasische' groep, gerekend worden.

De populatie mensen van kleur vormt een groter aandeel van de wereldpopulatie dan de witte etnische bevolkingsgroep. Minder dan 8% (~ 1.5 miljard mensen) van de wereldpopulatie behoort tot deze etnische doelgroep, een overduidelijke minderheid, wordt gezien als de dominante populatie.


Aziaten alleen al (China nr. 1 en India nr. 2) zijn voor de helft verantwoordelijk voor de totale populatie in de wereld, Afrikanen nemen een goede 3e plek in. Maar in klinische onderzoeken is de witte populatie, met name mannen, oververtegenwoordigd.

In klinische studies wordt de witte man, vrouw en kind als uitgangspunt ingezet in het verrichten van onderzoeken naar de oorsprong, verloop, opstellen van behandelprotocollen naar (huid) aandoeningen. 

Zo ook bij het ontwikkelen van diverse classificatiesystemen.

Wat hebben Blumenbach, Linnaeus, Fitzpatrick, Buffon met elkaar gemeen?

Wie zich op welke manier direct of indirect bezig houdt met (para)medisch gerelateerde zaken, heeft weleens gehoord van de ‘grondleggers’ van etnische classificatie systemen Blumenbach, Linnaeus, Fitzpatrick, Buffon. Wat hebben deze vier 'wetenschappers' met elkaar gemeen?

                                                                  

Wat deze heren met elkaar gemeen hebben is dat zij: enkele van hun bevindingen niet getoetst zijn op grond van wetenschappelijk aangetoond bewijsmateriaal, maar eerder aan de hand van interpretaties, vooroordelen en persoonlijke voorkeuren. 'Lui en behoeft geen pijnstilling, want zij kunnen pijn goed verdragen', heeft geen verdere uitleg nodig, dat deze uitspraak eerder gezien moet worden als een interpretatie op basis van persoonlijke ervaring, dan een wetenschappelijk aangeleverd bewijs. 

Ondanks dat inmiddels wel steeds duidelijker wordt dat bepaalde gegevens m.b.t. de classificatie van etnische groepen onjuist is, nemen deze classificatie modellen en de basis waarop deze zijn ontwikkeld, nog altijd een prominente plek in binnen de diverse wetenschappelijke velden. Met hier en daar aanpassingen, een poging tot het rechttrekken van wat krom is en krom maken wat recht is.

Classificeren van etnische groepen

Het classificeren van etnische groepen gebeurde aan de hand van raciale en genetische eigenschappen, niets verkeerds mee. Maar het uitgangspunt ervan was en is natuurlijk niet correct. Aan de basis van deze classificatie systemen liggen:

  • etnische vooroordelen

  • persoonlijke voorkeuren

  • verkeerde interpretaties

  • gebrek aan inzicht

  • gebrekkig kennis en ervaring

  • ontbrekend inlevingsvermogen over de culturele gebruiken

  • religie

  • leefstijl

  • schoonheidsidealen

  • eetgewoonten

De Afrikaan (lees: Ethiopiër zou alle mensen met Afrikaanse roots vertegenwoordigen), komt er het 'aller slechtst' vanaf. Met termen als: lui, dom, kleine herseninhoud, kan pijn verdragen. En hoe raad je het, de Kaukasische individu werden gezien als het mooiste en intelligentste van alle 5 de etnische groepen, zij vertegenwoordigen de Noord Europese witte man en vrouw. 

Op basis van deze aannames werden en worden etnische groepen nog steeds gescreend, diagnoses afgenomen, aandoeningen behandeld (of blijven zelfs onbehandeld), de manier waarop medische onderzoeken worden opgezet en uitgevoerd.

De daaruit voortkomende protocollen en richtlijnen worden ontwikkeld, ontwikkelen van (medische) apparatuur en medicatie, inrichten van medische opleidingen, voorlichtingsmateriaal tot stand komt.

Hebben allen hun oorsprong ontleend van onderzoeken verricht door deze ‘pseudo’ wetenschappers. Een gemiste kans om schoon schip te maken. De kennis ligt voor het oprapen, maar waarom vasthouden aan het aloude bekende?

Voor mij waren o.a. eerder genoemde ontdekkingen, een totale deceptie. Ik heb altijd een voorliefde voor de medische wereld en de wetenschap gehad en onder de indruk van mensen die zich bezighielden met de wetenschap. Ik was in de veronderstelling dat meten = weten, dat wat er onderzocht wordt ook correct getoetst is onweerlegbare feiten en daar geen speld tussen te krijgen is. Wat was ik naïef in mijn tienerjaren en als jongvolwassene, nu weet ik wel beter.

Kritisch en objectief handelen

Er moet kritischer en objectiever gekeken en gehandeld worden naar:

  • de kwaliteit van 'wetenschappelijke' en gebrek aan objectieve klinische studies

  • de samenstelling van het onderzoeksteam

  • sponsoren (uit welke industrie komen ze, wat waren en zijn de huidige activiteiten, belangenverstrengeling)

  • publicatie bladen, die met een vaste groep beoordelaars werken, die hun eigen voorkeuren en agendapunten doorvoeren

  • Vertegenwoordiging van alle etnische groepen 

  • Betere afspiegeling van de populatie per etnische groep

  • Controlerende instanties/ afdelingen, die de belangen van de doelgroep objectief kunnen behartigen.

  • Beter uitgevoerde valide uitgevoerde onderzoeken naar veel voorkomende
    (huid)aandoeningen die hoofdzakelijk gezien worden bij mensen die behoren tot de etnische groepen van Afrikanen/ Caraïben, Aziaten, Native Americans, Latijns- Amerikaans.

  • Verbeteren en vergroten van het vertrouwen naar bovenstaande etnische groepen, m.n. onder gemeenschappen met burgers met een Afrikaans achtergrond, uit de Afrikaanse diaspora, gelet op misstanden uit het verleden van onrechtmatige en onmenselijk; kortom onethisch uitgevoerde experimentele en onverantwoord verrichtte ‘medische’ onderzoeken op bruine kinderen, mannen en vrouwen.

Grafiek geeft de ongelijkheid aan tussen Foundational Black Americans (FBA) en Europees- Amerikanen, binnen de medische wereld.

Grafiek geregistreerde gevallen van huidkanker onder Afro Amerikanen en Europees Amerikanen (mannen en vrouwen)

'Huidkanker ontwikkelt zich in de gekleurde huid eerder in niet aan zonlicht blootgestelde lichaamsdelen'
Interview op CUNY TV met de auteur Harriet Washington - Medical Apartheid - medische misstanden onder de tot slaaf gemaakte Afrikanen tijdens de Trans- Atlantische slavernij in Amerika, uitgevoerd door voornamelijk Duitse artsen.

Medische experimenten op donkere mensen

Harriet Washington, publiceerde een boek over medische misstanden, Medical Apartheid, onder de Foundational Black Americans (Afro Amerikanen), waarin zij onderzoek verrichte naar misstanden tijdens de slavernij periode onder tot slaaf gemaakte tot in de jaren 70.

Een gedetailleerd boek met 20 jaar aan vrijgegeven data. Niet alle data is vrijgegeven door enkele universiteiten in de V.S.

Gevolgen van eenzijdig handelen

De gevolgen van deze eenzijdige handelwijze, leidt er vandaag de dag nog steeds toe dat onschuldig ogende ziektes ontaarden in chronisch verloop. De vele medische experimenten hebben er weinig toe geleid dat de zorg, nazorg, preventie voor mensen van kleur verbeterd is.

Het principe ´One size fits all,´ wordt te vaak klakkeloos ingezet. Medische resultaten, waarbij de onderzochte kandidaten hoofdzakelijk uit witte mannen bestaan, worden 1-op-1 toegepast op andere etnische groepen. Deze aanpak, handelwijze, gebrek aan kennis, inzicht, ervaring, bagatellisatie, aannames leidt tot onnodige misdiagnoses, onjuiste interpretaties. Met als gevolg: psychische schade, onnodige zorgkosten, verlies van inkomsten, isolatie, fysieke beperking, dagelijkse ongemakken, stigmatisering.

En dit brengt mij uiteindelijk tot de aanleiding waarom ik deze blog heb geschreven.
Net zoals dat ik tegen het artikel over borstkanker bij donkere vrouwen liep, kwam ik het verhaal van de laatste jaren van Bob Marley, de doodsoorzaak van zijn vroegtijdig overlijden op 36- jarige leeftijd tegen.

King of reggae Robert Nesta Marley

Nu kom ik eindelijk aan bij de King of reggae, Robert Nesta Marley a.k.a Bob Marley, de man door wie ik mij meer ging verdiepen in huidkanker bij mensen met het dominante pigment eumelanine, donker bruin tot bruin melanine.

Wie kent het reggaenummer van de King of Reggae Bob Marley nou niet!?

  • Get up, stand up! Stand up for your rights! Don't give up the fight!  

Dit nummer heeft natuurlijk helemaal niets met huidkanker te maken. Zie het als een strijdlied! Helaas overleed Bob aan de gevolgen van huidkanker. Het begon met een wondje onder één van zijn tenen, later bleek het geen voetbal blessure te zijn, maar het begin van het einde, het bleek een melanoom te zijn, door uitzaaiingen die zijn hersenen hadden bereikt.

Op 36- jarige leeftijd was de man die velen heeft kunnen inspireren door zijn muziek, zijn woorden, zijn persoonlijkheid er niet meer. Met achterlating van een rijke nalatenschap aan tijdloze muziek met een eveneens tijdloze en betekenisvolle teksten.

Ondanks dat de wereldpopulatie (7.3 bilj.) voor meer dan 50% uit mensen van kleur bestaat, het aantal huidkanker slachtoffers vele malen lager liggen dan in de witte populatie wordt.
De mortaliteit en morbiditeit daarentegen hoger liggen dan in de witte populatie. Is er tientallen jaren geen aandacht in onderzoeken aan besteed.

De toegenomen aandacht voor huidkanker binnen deze doelgroep, blijven de preventiemaatregelen, klinische studies, kennisniveau van zorgpersoneel en het voorlichtingsmateriaal achter op nieuwe ontwikkelingen en beperkt tot de veel kleinere Europese populatie.

Het begon met een wondje aan een teen  

Om terug te komen op Bob Marley. Wat had deze beste man nu te maken met huidkanker? In 1977 werd huidkanker bij Bob ontdekt. Het begon met een wond aan een teen. Voetbal liefhebber in hart en nieren, als hij was voetbalde hij overal en nergens. Het liefst voetbalde hij, als hij in Jamaica was op blote voeten.

Een niet helende wond aan één van zijn tenen zag hij ten onrechte aan als een voetbalblessure. Helaas voor Bob en zijn familie wilde de wond maar niet genezen. Later werd er een melanoom bij hem vastgesteld. Na een operatieve ingreep aan zijn voet. Was de verwachting dat ze er op tijd bij waren, maar niets was minder waar. De kankercellen waren al uitgezaaid. Om Bob zijn overlevingskansen te vergroten, was een intensieve behandeling nodig. Bob zou daarbij zijn locks verliezen, dat was een no go voor hem.

Op 36- jarige leeftijd overlijdt, deze icoon van verdraagzaamheid en fervent aanhanger van de Rastafari, aan de gevolgen van huidkanker.

Melanoom is de slechtste prognose die je kunt krijgen als je een vorm van huidkanker ontwikkeld.

'25% lagere overlevingskansen bij mensen van kleur'

Hoe het zover heeft kunnen komen?

  • Was er niet eerder een belletje gaan rinkelen bij Bob, zijn familie en huisarts: een wond die maar niet wilde genezen; had het ziekte verloop er dan anders  uitgezien?

  • Was er in die tijd meer aandacht geweest, onderzoek en voorlichting naar huidkanker bij mensen van kleur. Had Bob's behandeltraject er dan anders uitgezien?

  • Heeft Bob Marley de juiste behandeling gekregen in de strijd tegen huidkanker? Als man met een gemengde etnische achtergrond?

❓ Was Bob voldoende en juist geïnformeerd over de behandelmogelijkheden en overlevingskansen?


Lees ook:

Huidkanker feiten en statistieken uit de VS
Huidkanker en statistieken uit Nederland

44 jaar na de King of Reggae zijn overlijden, is er weinig veranderd. Er wordt de laatste 10+ jaar meer aandacht besteed aan onderzoek. Maar de resultaten en bevindingen, zijn nauwelijks terug te vinden in voorlichtingsmateriaal voor de niet westerse etnische populatie of leveren in op impact. In het artikel Ethnicity and skincancer

Uit de uitgebrachte onderzoeksrapporten wordt etniciteit niet vermeld. Het is moeilijk te achterhalen, hoe het ziektebeeld verloopt, het inzetten van het behandeltraject, de overlevingskansen, etc. Want verschil is er. Een enkel Amerikaanse studie heeft kunnen aantonen dat het ziekte verloop bij Foundational Black Americans (zwarte Amerikanen), sneller verloopt.

In de huidige informatievoorziening binnen de EU en in de VS, is huidkanker onder mensen van kleur zwaar onderbelicht. Het informeren en tot beweging aanzetten van mensen van kleur om zich niet alleen beter, maar ook op de juiste manier tegen de schadelijke effecten van UV- straling te beschermen, beperkt zich nog steeds tot de leefstijl, sociaaleconomisch houding, genetica van de witte populatie wordt standaard als referentiekader gebruikt. 

Een gemiste kans, die de druk op de zorg en zorgkosten onnodig laat toenemen. Aan de impact van de donkere en bruine consument op hun sociaalemotionele vermogen, wordt volledig aan voorbijgegaan.

Melanoom binnenzijde linker onderbeen donkere vrouw. Bron: https://www.asds.net/

Melanoom onderbeen (boven) en linker pink met uitzaaiingen naar de huid donkere huid (beneden)

Example image
Zelfonderzoek huidkanker donkere huid

Huidkanker herken je niet 1-2-3! Zelf onderzoek is onmisbaar!

Als huidkanker zo eenvoudig te herkennen zou zijn, zou er veel leed voorkomen kunnen worden.
Waaraan herken je als persoon van kleur de 1 ste tekenen van huidkanker?

  • Onderzoek je lichaam van hoofd tot tenen (inclusief binnenzijde van je mond, intieme zones, handpalmen, voetzolen, nagels), maandelijks of laat het onderzoeken door een familielid,                  huidtherapeut/schoonheidsspecialist/kapper/nagelstyliste/
    pedicure, partner.

  • Maak voor je fysieke onderzoek gebruik van een (lange) spiegel, handspiegel om je lichaam van top tot teen voor naar achter te onderzoeken.

  • Kleurveranderingen van: de vinger-, teennagels, hand- en voetpalmen. In een gekleurde huid kunnen pigmentvlekken/strepen onder de nagels, handpalm- en/of voetpalm in de gekleurde huid voorkomen. Dergelijke vlekken en strepen betekenen niet meteen dat het een vorm van huidkanker is.

  • Screen deze vlekken maandelijks op veranderingen.

    Let daarbij op het volgende:
    Donkere vlek(ken)/ strepen, die diverse tinten bruin beginnen te vertonen, in omvang is/zijn toegenomen, donkerder is/zijn geworden.

  • Wondjes/oneffenheden/bultjes die niet goed willen genezen, blijven open gaan. 

  • Wondjes die spontaan gaan bloeden.

  • Structuurverandering: de nagels kunnen veranderen van kleur, structuur, stevigheid en vorm.

  • Raadpleeg de huisarts, bij verdachte plekken (neem je beeldmateriaal mee).

Huidkanker in de gekleurde huid

Ondanks het lage percentage huidkanker gevallen dat voorkomt onder mensen van kleur, Amerikaanse studies uit 2009-2021, waarvan de respondenten bestonden uit Foundational Black American (FBA) (Afro Amerikanen), Latijns- Amerikanen, Aziaten, Indianen.

Bleek na onderzoek dat het overlevingscijfer onder deze doelgroep in vergelijking tot witte Amerikanen, een kwart procent lager ligt.

1-2% van de Afro Amerikanen, 2-4% van de Aziaten en 4-5% van de Latijns- Amerikaanse, 4.4- 5.9% Indianen (in Amerika en Alaska) bevolkingsgroep, wordt getroffen door een vorm van huidkanker. Deze laatste groep, is overigens hard op weg om de grootste groep in Amerika te worden die getroffen zal worden door een vorm van huidkanker, groter dan onder witte Amerikanen. 

De populatie van niet witte burgers in de VS en daarbuiten, die een vorm van huidkanker zullen ontwikkelen in hun leven treft voornamelijk de licht gekleurde populatie, die genetisch niet verwant zijn aan Europeanen. Dit neemt niet weg dat mensen met net iets meer eumelanine in de epidermis niet getroffen kunnen worden door een vorm van huidkanker.

Ondanks het lage percentage van de gekleurde populatie t.o.v. witte inwoners woonachtig in de VS, die een vorm van huidkanker ontwikkelen; ligt de morbiditeit (ziektecijfer) en mortaliteit (sterftecijfer) hoger, dan bij witte Amerikanen. 

Mogelijke oorzaken van een hogere ziekte- en sterftecijfer onder mensen van kleur met huidkanker

  1. Onder de doelgroep van kleur heerst nog steeds het idee dat vanwege hun gekleurde huid huidkanker niet kan voorkomen. Huidbescherming d.m.v. zonnebrandcrème niet noodzakelijk is

  2. Informatievoorziening, preventie, behandelingen, nazorg, klinische onderzoeken zijn hoofdzakelijk gericht op de witte doelgroep en de manier en waar huidkanker zich manifesteert.

  3. Onbekendheid, gebrek aan ervaring en kennis onder o.a. artsen, cosmetische en paramedische professionals zorgt voor een hoger sterftecijfer, meer slachtoffers onder de FBA's, Latijns- Amerikanen, Aziaten woonachtig in Amerika.

  4. Onvoldoende blootstelling aan zonlicht/ natuurlijk daglicht (langdurig binnen zitten/werken/ziekte)

  5. Volledig bedekken van het lichaam

  6. Verkeerd gebruik zonnebrandcrème

  1. Zonnebrandproducten die steeds vaker de classificatie P+++ krijgen (veel gezien in cosmetische producten uit Azië, Korean skincare.

  2. Niet dezelfde behandeling en behandelmogelijkheden krijgen als witte Amerikanen

  3. Klimaatveranderingen

  4. Huidbehandelingen en huidverzorgingsproducten. Denk aan bleaching/ huid bleken, homemade producten om een ‘fair’ skin complexion (colorism) te krijgen (beauty idealen)

  5. Genetische afwijkingen

  6. Aannames door cosmetische en medische professionals en mensen van kleur

Voorlichtingsmateriaal

In de huidige voorlichtingsmateriaal zijn preventieve screening, behandeling, nazorg voor huidkanker overleveraars, de vele huidkanker campagnes, protocollen, hulpmiddelen, lotgenotengroepen, alleen gericht op de witte populatie. 

Sinds de jaren '70 is de informatievoorziening m.b.t. huidkanker verder ontwikkeld. Dit heeft er toe geleid, dat het aantal sterfgevallen onder witte burgers, de afgelopen 10 jaar is afgenomen, de inzet van preventieve maatregelen, heeft bewezen effectief te zijn. Maar hoe anders is dit voor mensen van kleur. 

Het gebruik van zonnebrand producten onder mensen van kleur te stimuleren om huidkanker te voorkomen, zal minder rendement opleveren als je rekening houdt dat huidkanker onder mensen met een Afrikaanse, Aziatische, Latijns- Amerikaans, Indianen achtergrond, zich elders in het lichaam ontwikkelt.

Dit in vergelijking tot de witte huid. Met uitzondering van de zeer licht gepigmenteerde populatie en mensen die hun huid oplichten.

Een steeds groter wordende populatie die niet vaak benoemd wordt, maar zeker niet onbelangrijk is, zijn van gemengde afkomst Afrikaans- Aziatisch, Afrikaans- ‘Kaukasisch’, Aziatisch- ‘Kaukasisch’, Latijns-Amerikaans- Aziatisch, Latijns- Amerikaans- ‘Kaukasisch, etc.

Ook deze groep moet beter vertegenwoordigd worden in onderzoeken en daaruit voortvloeiende hulpmiddelen ter preventie en behandeling.

Zonnebescherming voor mensen van kleur zal eerder preventief werken om zonneschade, vertragen van het huidverouderingsproces van de huid tot een minimum te beperken. Maar op hetzelfde moment de productie van vitamine D3 beperken, een onregelmatige pigmentbeeld van de huid aanwakkeren.

De informatievoorziening van organisaties als het KWF zal anders ingericht moeten worden om deze achtergestelde doelgroepen te kunnen bereiken. 

Dit blijkt maar weer eens uit Amerikaanse studies dat het overlevingspercentage voor huidkanker slachtoffers onder
FBA -ers 67% en 92% onder witte Amerikanen is. Een verschil van wel 25%!! 4  Er moet nog veel werk worden verzet, om de verschillen dichterbij elkaar te brengen.

Huidkanker in de donkere huid? Komt dat voor ja, minder vaak dan je denkt, maar nog altijd levensgevaarlijk als je de tekenen van huidkanker niet herkend. Check de checklijst waar je op moet letten.

Liever preventief handelen dan achteraf behandelen! Accepteer geen Nee!

Bekijk preventie tips >>

Bewustwording - betere afstemming informatie per doelgroep - vroege signalering - preventie - nazorg

Bewustwording creëren onder de doelgroep van mensen van kleur, de witte zorgverleners in het vroegtijdig signaleren en opsporen van huidkanker, in de gekleurde huid. Andere aanpak bij de opzet van klinische studies naar deze huidaandoening.

Huidkanker onder witte bevolkingsgroepen nam een vlucht, tegelijkertijd met de ontdekkingsreizen naar werelddelen rondom de evenaar, de toename van de welvaart, die hand in hand gepaard ging met deze nare ontwikkeling.

Huidkanker in een witte huid komt voornamelijk voor in de aan zonlicht blootgestelde en onbedekte huid. Bij mensen van kleur (eumelanine - donker bruin tot licht bruin) wordt huidkanker in de gekleurde huid hoofdzakelijk gesignaleerd in de niet aan zonlicht blootgestelde huid en in mindere mate aan de in zonlicht blootgestelde huid:

  • Oksels

  • Slijmvliezen (rondom de anus, mond, lippen, mondholte)

  • Geslachtsdelen

  • Onder de nagels van tenen en vingers

  • Handpalmen en voetzolen

  • Scheenbenen (vrnl. gezien bij mannen)


In mindere mate wordt huidkanker ook in de aan zonlicht blootgestelde huid gezien, in de gepigmenteerde huid. Door de 'niet' gebruikelijke plaatsen op het lichaam, de vorm, de kleur anders dan in een witte huid en de onbekendheid onder medici en het gewone volk, is het geen huidaandoening die top of mind is. Een gemiste kans, met het oog op de gevolgen die huidkanker kan hebben op sociaal emotioneel, financieel, maatschappelijk gebied voor de zieke en de familieleden.
Genoeg gekletst, nu over naar de King himself, Bob Marley. 

Wat kan én moet er beter?

Vanuit mijn visie van huidtherapeut en persoonlijke noot moet er het nodige veranderd worden hoe de zorg in Nederland georganiseerd is als het gaat om de doelgroep van mensen van kleur, van jong tot oud.

  • Kennisverbreding en verdieping, (para)medische opleidingen, bij- en nascholing (theorie en praktijk).

  • Etnische groepen vaker en uitgebreider onder de aandacht brengen binnen klinische studies, het aanpassen van beleid, producten, diensten en richtlijnen.

  • Aandacht is voor de culturele, religieuze, gewoontes, leefstijl en dieetvoorschriften, schoonheidsidealen, klimatologische invloeden. Ook deze elementen kunnen van invloed zijn op het ontstaan, dan wel niet instandhouden, herstellen, van bestaande huidaandoeningen.

  • Herformuleren van de theorie en de daaruit voortvloeiende modellen,  classificatiesystemen, protocollen, zorgmodules, anamnese en overige modellen noodzakelijk.

    In de huidige situatie zijn etnische groepen ondervertegenwoordigd en geen afspiegeling van de verdeling van de wereldpopulatie. De veel kleinere ‘Kaukasische’ populatie is oververtegenwoordigd en geen afspiegeling van de wereldbevolking.

  • Betere afspiegeling van klinische onderzoeken a.d.h.v. populatiedichtheid in de wereld en de daarbij behorende ziektebeelden die frequenter binnen een etnische groep, dan wel subgroep voorkomt.

  • Betere afstemming preventieve maatregelen en voorlichtingsmateriaal per etnische groep. Merendeel van de huidige voorlichtingsmateriaal is voornamelijk op één doelgroep gericht.
    Het toevoegen van alleen een afbeelding van een gekleurd persoon verandert niets aan!